Zniesławienie – co to jest i jakie są konsekwencje?

Zniesławienie to sytuacja, w której osoba publicznie oskarża inną osobę o popełnienie czynu bez dostatecznego dowodu lub podstawy. Jest to działanie mające na celu szkodzenie reputacji i dobremu imieniu osoby zniesławionej. W wielu krajach zniesławienie jest karalne i może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej lub kryminalnej.

Zniesławienie – czym właściwie jest?

Zniesławienie jest to przestępstwo polegające na naruszeniu dobrej opinii osoby poprzez publiczne rozpowszechnienie informacji nieprawdziwej lub przesadzonej. Osoba zniesławiona może doznać szkody moralnej, a także materialnej, np. w postaci utraty pracy, klientów czy zleceń. Zniesławienie jest karalne, a sprawcy mogą ponieść odpowiedzialność karę grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do lat 2.

W procesie sądowym konieczne jest udowodnienie, że informacja podana przez sprawcę jest nieprawdziwa lub przesadzona oraz że naruszyła dobre imię osoby. Jednakże w przypadku osób publicznych, które pełnią ważną funkcję społeczną lub polityczną, krytyka może być bardziej zaostrzona i wymagania co do udowodnienia zniesławienia mogą być niższe. Osoba zniesławiona ma prawo do obrony swojego dobrego imienia poprzez wytoczenie sprawy cywilnej lub karnej.

Zniesławienie a paragraf Kodeksu Karnego

Art. 212 Kodeksu Karnego to przepis dotyczący zniesławienia, który brzmi:

„§ 1. Kto, za pomocą środka masowego komunikowania, znieważa inną osobę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 1.

• 2. Jeżeli czyn określony w § 1 jest popełniony w sposób ujawniający szczególną niegodziwość lub dotkliwiejsze skutki, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”

Oznacza to, że osoba, która za pomocą środka masowego komunikowania (np. internetu, telewizji, prasy) znieważa inną osobę, popełnia przestępstwo i grozi jej kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 1. Jeśli czyn jest szczególnie ohydny lub ma dotkliwsze skutki, kara może wynieść nawet do 5 lat pozbawienia wolności.

Zniesławienie – Kiedy dochodzi do przestępstwa?

Do przestępstwa zniesławienia dochodzi wtedy, gdy ktoś wbrew prawdzie naraził inną osobę na utratę dobrego imienia poprzez publiczne przedstawienie nieprawdziwych faktów lub opinii o niej. Ważne jest, aby takie działanie miało charakter umyślny, czyli sprawca musiał zdawać sobie sprawę z fałszywości swoich twierdzeń i dążyć do szkodzenia reputacji osoby zniesławionej.

Zniesławienie – przykłady

Niestety nie można podać  konkretnych przykładów zniesławienia, ponieważ każda sytuacja może mieć swoje specyficzne okoliczności i kontekst. Niemniej jednak, oto kilka przykładów działań, które mogą być uznane za zniesławienie:

• Rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat osoby w internecie lub w mediach społecznościowych.
• Oskarżanie kogoś o przestępstwo, którego nie popełnił.
• Słowne atakowanie kogoś w miejscu publicznym, na przykład na ulicy, w sklepie, w restauracji itp.
• Słowne obrażanie kogoś na tle narodowości, rasy, religii itp.
• Tworzenie lub rozpowszechnianie memów, zdjęć lub filmów, które przedstawiają kogoś w negatywnym świetle.
• Powtarzanie fałszywych plotek na temat osoby w celu szkodzenia jej reputacji.
• Rozmawianie z innymi ludźmi na temat prywatnych informacji osoby bez jej zgody.
• Wprowadzanie innych w błąd na temat osoby, aby zyskać korzyści finansowe lub inne.
• Fałszywe oskarżanie kogoś o niesłuszne wykorzystanie funduszy publicznych lub prywatnych.
• Publikowanie komentarzy lub opinii na temat osoby, które są nieprawdziwe lub nieuprawnione.
• Wykorzystanie fałszywych informacji do szkodzenia reputacji firmy lub organizacji.
• Zgłaszanie fałszywych skarg lub doniesień na temat osoby w celu szkodzenia jej reputacji lub pozyskania korzyści.
• Rozmawianie z innymi ludźmi na temat prywatnych problemów osoby, które nie są jawne lub dostępne publicznie.
• Słowne atakowanie kogoś w celu zdyskredytowania jego osiągnięć lub umiejętności.
• Fałszywe oskarżanie kogoś o zdradę lub niewierność, co może prowadzić do kłopotów w małżeństwie lub związku.

Jak założyć sprawę karną o zniesławienie?

Jeśli osoba uważa, że padła ofiarą zniesławienia, może podjąć kroki prawne i założyć sprawę karną o zniesławienie. Oto ogólne kroki, jakie należy podjąć w Polsce:

• Zgłoszenie sprawy na policji – osoba poszkodowana może zgłosić przestępstwo zniesławienia na policji, składając stosowne zawiadomienie.
• Wniosek o ściganie – jeśli prokurator uzna, że zgromadzone dowody wskazują na popełnienie przestępstwa, to wszczyna postępowanie i może wystąpić o ściganie sprawcy.
• Postępowanie sądowe – w przypadku założenia sprawy karnego przez prokuratora lub oskarżyciela posiłkowego, sąd rozpatruje sprawę, zbiera dowody i podejmuje decyzję.

Warto pamiętać, że w przypadku zniesławienia prywatnego, czyli gdy oskarżenie zostaje sformułowane przez osobę prywatną, konieczne jest złożenie prywatnego aktu oskarżenia.

Co powinien zawierać akt oskarżenia o zniesławienie?

Akt oskarżenia o zniesławienie powinien zawierać informacje o tożsamości oskarżonego oraz dokładny opis zarzucanego czynu, w tym okoliczności, miejsce i czas jego popełnienia oraz sposób, w jaki naruszono dobre imię i reputację osoby poszkodowanej. W akcie oskarżenia powinny również znaleźć się dowody i materiały potwierdzające zarzuty, takie jak zapisy z portali społecznościowych, wiadomości tekstowe, nagrania audio i wideo itp. Ponadto, w akcie oskarżenia należy określić żądanie, czyli jakie sankcje karne powinny zostać wymierzone wobec oskarżonego, np. grzywna, kara pozbawienia wolności, odszkodowanie dla poszkodowanego itp.

Proces o zniesławienie – czy warto?

Warto zwrócić uwagę na kilka kwestii przed podjęciem decyzji o wytoczeniu procesu o zniesławienie:

• Wiarygodność dowodów: przed podjęciem decyzji o wytoczeniu procesu warto rozważyć, jakie dowody można przedstawić na swoją obronę. Należy pamiętać, że w przypadku zniesławienia ciężar dowodu spoczywa na oskarżającym, który musi udowodnić, że jego słowa były prawdziwe.
• Koszty procesu: wytoczenie procesu o zniesławienie może wiązać się z wysokimi kosztami, takimi jak koszty adwokackie, sądowe oraz koszty związane z przeprowadzeniem badań lekarskich czy ekspertyz. Należy rozważyć, czy poniesienie takich kosztów jest uzasadnione i opłacalne.
• Czas trwania procesu: proces o zniesławienie może trwać długo, a jego wynik jest niepewny. Należy się liczyć z tym, że nawet w przypadku uzyskania wyroku korzystnego dla oskarżającego, proces może się przedłużyć na skutek odwołań i apelacji.
• Konsekwencje emocjonalne: proces o zniesławienie może być trudnym doświadczeniem emocjonalnym, szczególnie jeśli w wyniku postępowania publicznie ujawnią się prywatne informacje lub skomplikowane relacje rodzinne lub zawodowe.

Warto pamiętać, że każda sytuacja jest inna i podejmowanie decyzji o wytoczeniu procesu o zniesławienie zależy od wielu czynników. W przypadku wątpliwości należy skonsultować się z prawnikiem.

Czy można pójść do więzienia za anonimowe zniesławienie?

Tak, anonimowe zniesławienie może być karalne i w niektórych przypadkach można za nie pójść do więzienia. W polskim prawie karalność zniesławienia uregulowana jest w art. 212 Kodeksu Karnego. Anonimowe zniesławienie, podobnie jak każde inne, może stanowić przestępstwo z tego artykułu. Jednakże, aby oskarżyć kogoś o zniesławienie, należy przedstawić dowody na popełnienie tego przestępstwa, co w przypadku anonimowego zniesławienia może być trudne, ale nie niemożliwe do udowodnienia. Pamiętajmy, że nikt w internecie nie jest całkowicie anonimowy.

Pomówienie, zniesławienie czy fałszywe oskarżenie – jakie są różnice?

Pomówienie, zniesławienie i fałszywe oskarżenie to pojęcia związane z naruszaniem dóbr osobistych innej osoby. Pomówienie i zniesławienie regulowane są przez art. 212 KK, natomiast fałszywe oskarżenie przez art. 233 KK. Każde z tych przestępstw ma swoje odrębne elementy składowe i wymagania dowodowe. Różnią się również między sobą:

• Pomówienie – polega na przedstawieniu komuś w złym świetle lub oskarżeniu go o popełnienie czynu karalnego, bez uzasadnionego powodu lub wiedzy. Pomówienie może być popełnione przez działanie lub zaniechanie, a kara za to przestępstwo to grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 1.
• Zniesławienie – polega na szerzeniu nieprawdziwych informacji o kimś, w celu naruszenia jego dobrego imienia lub innych dóbr osobistych. Zniesławienie jest przestępstwem popełnianym umyślnie, a kara za to to grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
• Fałszywe oskarżenie – polega na przedstawieniu fałszywego doniesienia o popełnieniu przestępstwa przez inną osobę, wiedząc, że ta osoba jest niewinna. Fałszywe oskarżenie jest przestępstwem, a kara za to to grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

Wszystkie te czyny naruszają dobra osobiste innej osoby i są karalne. Ważne jest, aby przed przedstawianiem jakichkolwiek informacji o innej osobie upewnić się, czy są one prawdziwe i czy nie naruszają jej dóbr osobistych.

Ile może wynosić grzywna za zniesławienie?

Grzywna za zniesławienie może wynosić od 1 do 30 tysięcy złotych. Ostateczna kwota grzywny zależy od indywidualnych okoliczności sprawy, takich jak stopień szkodliwości społecznej czynu, sytuacja majątkowa sprawcy oraz inne okoliczności łagodzące lub obciążające.