Aborcja – przyczyny, metody, powikłania

Aborcja, którą inaczej nazywa się wywołaniem poronienia jest zamierzonym zakończeniem ciąży przez kobietę. Dzieje się to w wyniku interwencji zewnętrznej np. działań lekarskich. Przeważnie w efekcie aborcji dochodzi do śmierci zarodka lub płodu. Wykonywanie aborcji w wielu krajach jest regulowane prawnie.

Czy aborcja jest poronieniem?

Aborcja nie jest tym samym co poronienie. Poronieniem nazywamy samoistne, przedwczesne zakończenie ciąży, jeśli ma miejsce do 22 tygodnia ciąży, lub przedwczesnym porodem, jeśli ma miejsce po 22 tygodniu ciąży. W przypadku kiedy poronienie samoistne okazuje się niezupełne, dokonuje się usunięcia obumarłego płodu lub resztek tkankowych, aby uniknąć powikłań zdrowotnych zagrażających życiu kobiety. Według statystyk ok. 60% wszystkich poczęć kończy się samoistnie jeszcze przed zakończeniem pierwszego trymestru ciąży, z czego spora liczba jeszcze przed wystąpieniem opóźnionej miesiączki, co określa się terminem ciąża subkliniczna albo aborcja menstruacyjna.

Jak można porównać aborcje z poronieniem?

Charakter aborcji jest sztuczny, celowy, zamierzony, wymuszony. Przyczyn dokonywania aborcji jest wiele, jednym z nich jest powód, kiedy ciąża stanowi zagrożenie dla życia matki. Zarodek bądź płód, w trakcie przystępowania do aborcji jest ciągle żywy. Aborcja może wymagać ingerencji z zewnątrz (np. bezpośrednio do jamy macicy), aby usunąć zarodek lub płód.

Natomiast cechą poronienia jest proces samoistny, spontaniczny, naturalny. Przyczynami poronienia mogą być wady wrodzone zarodka lub płodu, choroba matki, uraz, wypadek, lecz także przyczyna może pozostać nieznana. Zarodek bądź płód może być żywy lub uprzednio obumarły wewnątrz macicy (zależnie od przyczyny). Poronienie charakteryzuje się wydalaniem embrionu lub przedwczesnym urodzeniem poczętego płodu; samoistne zakończenie ciąży przed 22 tygodniem jej trwania; dotyczy około 15% klinicznie zdiagnozowanych przypadków ciąży.

Przyczyny dokonywania aborcji

W dużej liczbie przypadków, kobiety, które decydują się na wykonanie aborcji podają kilka współistniejących powodów, które skłoniły je do podjęcia tej decyzji. Przerywanie ciąży dokonywane jest z następujących przyczyn:

• wskazania medyczne – zagrożenie zdrowia matki lub stwierdzenie ciężkich wad  wrodzonych u płodu podczas badań prenatalnych
• poczęcie w wyniku niespodziewanych sytuacji – zgwałcenia lub stosunku kazirodczego
• powody osobiste – (niechęć do posiadania potomstwa lub brak takiej potrzeby, konflikt planów na przyszłość z ewentualnym macierzyństwem, uważanie rodziny w obecnym stanie za kompletną)
• ekonomiczne – trudna sytuacja materialna i finansowa, kobieta prowadząca samotnie gospodarstwo domowe
• problemy rodzinne – małżeńskie lub w relacji między partnerami
• doświadczenie przemocy – psychicznej lub fizycznej

Metody aborcji

Wybór procedury obejmuje metody farmakologiczne oraz chirurgiczne (najczęściej próżniowe odessanie zawartości jamy macicy). Obie metody są efektywne, lecz posiadają zarówno zalety jak i wady – ostateczna decyzja zależy od wieku ciąży oraz opinii samej kobiety. Przed wykonaniem aborcji (w krajach, w których przeprowadzana jest także na życzenie) pacjentka odbywa najpierw rozmowę z lekarzem na temat możliwych powikłań poaborcyjnych oraz dostępnych metod zapobiegania ciąży, które pozwolą jej uniknąć w przyszłości podobnej sytuacji. Kobieta, która chętna jest wykonać aborcje zostaje również poinformowana o innych możliwościach, np. urodzeniu i oddaniu dziecka do adopcji. Podczas rozmowy lekarz ma obowiązek upewnić się, czy kobieta nie została zmuszona do usunięcia ciąży przez osoby trzecie. Następnie kobieta otrzymuje (wymagane ustawowo)kilka dni do namysłu. Dopiero po upływie tego czasu może zostać wykonana aborcja, a kobieta tuż przed zabiegiem potwierdza swoją wolę na piśmie.

• aborcja farmakologiczna – przerwanie wczesnej ciąży (przed upływem 9 tygodnia) poprzez podanie środków farmakologicznych (mifepriston, metotreksat)
• aborcja chirurgiczna:
  • • rozszerzenie szyjki macicy i aspiracja (odessanie pod ciśnieniem),która możliwa jest w 7-12. tygodniu ciąży
    • wyłyżeczkowanie płodu (generalnie między 10. a 22. tygodniem ciąży)
• wywołaniu akcji skurczowej za pomocą prostaglandyn (czasem poprzedzonych podaniem mifepristonu) lub oksytocyny (drugi trymestr: 12-22. tydzień ciąży)
• usunięcia płodów nadliczbowych w wypadku ciąży mnogiej (drugi trymestr) poprzez zastrzyk dosercowy z chlorku potasu, pod kontrolą USG
• wczesna laparotomia, najczęściej połączona z wycięciem przydatków, w wypadku stwierdzenia poważnej choroby macicy (np. nowotwór)

Powikłania po aborcji

Bezpośrednie powikłania po aborcji obejmują takie problemy jak: krwotok, uszkodzenie macicy, uszkodzenie szyjki macicy, infekcja narządu rodnego. Powikłania te występują w kilku procentach przypadków. Poważnym powikłaniem jest też niekompletna aborcja wymagająca dalszej interwencji chirurgicznej. Z badań przeprowadzonych w latach 2007-2008 w Nowej Zelandii wynika, że usunięcie pozostałości tkanek w macicy było niezbędne w 10% przypadków po aborcji farmakologicznej i w 1% po aborcji chirurgicznej. U 16% kobiet, które zdecydowały się na aborcję farmakologiczną, konieczne było chirurgiczne usunięcie łożyska.

Aborcja na świecie

Rocznie na całym świecie wykonuje się 56 milionów aborcji. W 2003 na świecie dokonano prawie 42 mln zabiegów aborcji. W UE rocznie przeprowadza się około 1,2 mln zabiegów przerwania ciąży. W latach 1973-2003 dokonano na świecie ok. 1 mld aborcji.

1. USA – Aborcja jest legalna bez ograniczeń w pierwszym trymestrze ciąży . Zgodnie z danymi w rekordowym pod tym względem roku 1990 przeprowadzono w Stanach 1 429 247 legalnych aborcji, w połowie lat 90. XX wieku ta ilość zaczęła spadać kształtując się obecnie na poziomie ok. 850 tys.
2. Wielka Brytania – w czasach 1960 – 1965, odnotowano, że na jej terenie dokonywało się rocznie 250 tysięcy nielegalnych zabiegów przerywania ciąży. Od momentu legalizacji aborcji w tym kraju do chwili obecnej, liczba zabiegów nigdy nie osiągnęła 250 tys. W 2008 roku ponad 20 tys. kobiet poniżej 25. roku życia miało za sobą dwa lub więcej zabiegi aborcji. Około 3,8 tys. kobiet miało za sobą cztery lub więcej zabiegów aborcji.
3. Japonia – była jednym z krajów, które jako pierwsze zalegalizowały aborcję – miało to miejsce w 1948 roku.
4. Hiszpania – w lipcu 2010 roku weszła w Hiszpanii w życie ustawa dopuszczająca aborcję na żądanie kobiety do 14. tygodnia ciąży.
5. Niemcy – W Niemczech aborcję zalegalizowano w 1976 r. Przed legalizacją zwolennicy prawa do aborcji podawali liczbę nielegalnych zabiegów, szacowaną nawet na 3 miliony rocznie.
6. Włochy – Aborcja została zalegalizowana we Włoszech w 1978. W 2008 dokonano tam oficjalnie 121 406 aborcji.
7. Chiny – Szacuje się obecnie, że w Chinach na skutek zarówno dobrowolnej jak i przymusowej aborcji, rocznie dokonuje się 13 mln zabiegów aborcyjnych. Aborcja jest powszechnie wykorzystywana jako środek do ograniczenia urodzeń mniej pożądanych dzieci płci żeńskiej, w rezultacie w 2010 roku występuje ok. 20% przewaga urodzeń dzieci płci męskiej.
8. Finlandia – aborcja jest tam dopuszczalna od 1970 roku ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia matki, gdy ciąża jest wynikiem gwałtu, gdy płód jest ciężko upośledzony oraz ze względu na szereg względów społecznych, takich jak np. posiadanie już czwórki dzieci.
9. Andora – w Andorze aborcja jest nielegalna bez względu na okoliczności.
10. Lichtenstein – aborcja w Liechtensteinie jest nielegalna i grozi za nią kara więzienia.
11. San Marino – w San Marino obowiązuje całkowity zakaz aborcji, za jej dokonanie grozi więzienie. Wyjątkiem od zakazu są sytuacje, w których zagrożone jest życie kobiety.
12. POLSKA – Dokładna liczba wykonywanych w Polsce aborcji nigdy nie była znana. Nawet w okresie PRL polskie przepisy były bardziej restrykcyjne niż w innych państwach socjalistycznych, a co za tym idzie – liczba legalnych aborcji była mniejsza niż np. w Czechosłowacji czy ZSRR. Statystyki nielegalnych aborcji dokonywanych obecnie w Polsce są trudne do oszacowania: raporty organizacji feministycznych szacują je na ok. 200 tys. rocznie, zaś organizacje działaczy pro-life na 7-13 tys.

Aborcja a polskie prawo

Polskie ustawodawstwo dopuszcza przerwanie ciąży w następujących przypadkach[19]:

• ciąża zagraża zdrowiu lub życiu kobiety (do osiągnięcia przez płód zdolności do życia poza organizmem matki)
• badania prenatalne bądź inne przesłanki medyczne wskazują na ciężkie i nieodwracalne upośledzenia płodu lub istnienie nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (możliwe do chwili, gdy płód nie jest jeszcze zdolny do życia poza organizmem matki)
• ciąża powstała w wyniku przestępstwa (do 12. tygodnia ciąży)

Stan prawny aborcji na świecie

• Legalna na życzenie
• Legalna w przypadku zagrożenia życia, zdrowia fizycznego lub psychicznego matki, gwałtu, wad płodu lub trudności socjoekonomicznych
• Legalna w przypadku zagrożenia życia, zdrowia fizycznego lub psychicznego matki, gwałtu lub wad płodu
• Legalna w przypadku zagrożenia życia, zdrowia fizycznego lub psychicznego matki lub gwałtu
• Legalna w przypadku zagrożenia życia, zdrowia fizycznego lub psychicznego matki
• Nielegalna z wyjątkiem zagrożenia życia matki
• Nielegalna bez względu na okoliczności